تحریریه 
بیستوسومین همایش ملی حسابداری با محور «فناوریهای نوین در حسابداری و امور مالی» روزهای ۱۳ و ۱۴ آذر به ابتکار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و بهمناسبت روز حسابدار برگزار شد.
در پنل «نقش فناوری در ارزشآفرینی کسبوکارها»، مسعود شاهمرادی، مدیرعامل خانومی، با ترسیم تصویری واقعبینانه از مسیر تحول دیجیتال در ایران، بحران جذب سرمایه را گره اصلی توسعه تجارت الکترونیک در کشور دانست و توضیح داد که فناوری مالی زمانی میتواند اثرگذار باشد که هم به کارآمدی بنگاهها کمک کند و هم سلامت مالی جامعه را تقویت کند. به گفته او، اقداماتی که تاکنون در کشور انجام شده، این دو جنبه را بهطور همزمان دربرمیگیرد.
هفده سال تغییر رفتار در مسیر پذیرش خدمات آنلاین
مدیرعامل خانومی با اشاره به سطح اعتماد جامعه به خدمات آنلاین گفت اگر به گذشته نگاه کنیم، میبینیم که کاربران در ابتدا اعتماد چندانی به این خدمات نداشتند. او یادآور شد که هفده سال پیش، زمانی که نخستین کسبوکارهای تجارت الکترونیک شکل گرفتند، دو عامل در پذیرش این خدمات نقش محوری داشت: «اعتماد» و «عادت». بهگفته او، بخش کوچکتر ماجرا اعتماد بود و وزن اصلی بر دوش «عادت» قرار داشت؛ زیرا رفتار خرید مردم مبتنی بر الگوهای سنتی بود و این الگو طی هفده سال گذشته دستخوش تغییرات اساسی شد تا جایی که امروز میتوان گفت استفاده از خدمات آنلاین بخشی از زندگی روزمره ایرانیها شده است.
رگولیشن؛ از دوره طلایی تسهیلگری تا آشفتگی امروز
او در ادامه به این پرسش پرداخت که چرا میتوان به خدمات آنلاین اعتماد کرد و توضیح داد که سازوکارهای اعتماد در ایران بهویژه در سالهای ابتدایی شکلگیری تجارت الکترونیک عملکرد قابلقبولی داشتند. در آن دوره، مقرراتگذاری با رویکرد تسهیلگر انجام شد و پیچیدگیهای اضافی ایجاد نشد؛ همین موضوع به شکلگیری اعتماد اولیه کمک کرد.
شاهمرادی اضافه کرد که در سالهای بعد، بهدلیل بینظمی در حوزه رگولیشن، این روند با چالشهای جدی روبهرو شد. بااینحال، سادگی ساختار اولیه و توانایی کسبوکارها در حفظ اعتماد کاربران، پایه مطمئنی ایجاد کرد؛ هرچند این مسیر در ادامه پیگیری و تقویت نشد.
او وضعیت فعلی رگولیشن را آشفته و ناهماهنگ توصیف کرد و تأکید کرد که اگر قانونگذار اجازه دهد فناوری نقش خود را ایفا کند، این حوزه میتواند به ابزار جدی رشد اقتصادی تبدیل شود.
سهم ۶ درصدی تجارت الکترونیک؛ چرا ایران از منطقه عقب ماند؟
شاهمرادی با اشاره به وضعیت تجارت الکترونیک گفت با وجود رشد قابلتوجه این حوزه در دهه ۱۳۹۰، امروز سهم تجارت الکترونیک از بازار تنها ۶ درصد است؛ عددی که در مقایسه با خاورمیانه، شرق آسیا و آمریکای شمالی «بسیار کوچک» محسوب میشود.
او افزود: در چین، ۵۶ درصد خردهفروشی بهصورت آنلاین انجام میشود، در حالی که در ایران برای دستیابی حتی به رقم ۶ درصد نیز مسیر سختی طی شده است. به گفته او، مسئله اصلی «بیاعتمادی مردم» نیست؛ بلکه چالش بزرگتر، «پیچیدگی جذب سرمایه» در تجارت الکترونیک است.
او توضیح داد که فضای کسبوکار در ایران پرریسک است و همین موضوع سرمایهگذاران داخلی را محتاط و سرمایهگذاران خارجی را کاملاً غایب کرده است. این شرایط باعث کاهش شتاب رشد صنعت تجارت الکترونیک شده است.
با وجود این، او تأکید کرد که عامل تداوم حرکت این صنعت، سرمایهگذاری نیست بلکه «اعتماد مخاطب» است.
ریسک سرمایهگذاری و نقش فناوری در بازتعریف اعتبارسنجی
شاهمرادی با اشاره به تغییرات زیربنایی در مدیریت کسبوکار در این سالها، به موضوع بازارهای مالی پرداخت و توضیح داد که اعطای اعتبار در گذشته بر اساس سختگیری شدید و اخذ اسناد محکم انجام میشد، زیرا احتمال از بین رفتن سرمایه بسیار بالا بود. اما با ورود فناوری، امکان تحلیل دقیق ریسک فراهم شده است.
او مثال زد: اگر نگرفتن یک سند محکم تنها دو درصد ریسک ایجاد کند اما پنجاه درصد منفعت داشته باشد، میتوان تصمیم متفاوتی اتخاذ کرد. این دگرگونی میتواند بازارهای بزرگ مالی را آزاد و مسیر توسعه را هموار کند.
فناوری مالی و شکلگیری زبان جدید اعتماد
به گفته شاهمرادی بنگاههای مالی که از فناوری استفاده میکنند، اکنون به شیوهای نوین ریسک را میسنجند و از دادههای کلان برای افزایش منفعت و کاهش ریسک بهره میگیرند. او تأکید کرد که فناوری ریسک را حذف نمیکند، اما «نوعی اعتماد جدید» میان مخاطب و بنگاه مالی ایجاد میکند و ارتباطات مالی را وارد مرحلهای تازه میسازد.
او اضافه کرد: در آغاز اقتصاد دیجیتال، کمتر کسی تصور میکرد تحول مالی تا این اندازه گسترده شود. با وجود عقبافتادگی ایران در این مسیر، هنوز فرصتهایی جدی برای بهبود شرایط و ایجاد زندگی راحتتر برای مردم وجود دارد.
سرمایهگذاری خرد؛ از بورس تا اعتبار مصرفکننده
در بخش دیگری از پنل، شاهمرادی به تحول در رفتار سرمایهگذاران خرد اشاره کرد و گفت تا پنج سال پیش، نگاه غالب در این حوزه، ورود به بورس و تبدیل شدن به سرمایههای بزرگ بود. اما با نزدیک شدن پلتفرمها به یکدیگر مانند همکاری خانومی با اسنپپی سرمایههای کوچک میتوانند به «اعتبار خرید» تبدیل شوند.
این مدل، تولیدکنندگان را قادر میسازد سرمایه را از همان ابتدا دریافت کنند و منتظر فروش نمانند؛ موضوعی که موجب تسریع گردش نقدینگی در زنجیره تأمین میشود.
بازار آینده؛ برندگان کسانی هستند که جای درست بازی را تشخیص دهند
شاهمرادی سخنان خود را با این هشدار به پایان رساند که در شرایط فعلی اقتصاد دیجیتال، کسانی موفق خواهند شد که «تصور درست» داشته باشند و «در جای درست بازی کنند». در مقابل، افرادی که موقعیت اشتباهی انتخاب میکنند، احتمالاً از چرخه رقابت حذف خواهند شد.
