در نشست خبری «یک سال با دولت پزشکیان؛ وضعیت زیستبوم فناوریهای نوین مالی» که روز سهشنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۴ برگزار شد، برخی فعالان اقتصاد دیجیتال با انتقاد شدید از رویکرد دولت و نهادهای نظارتی، وضعیت این حوزه را بحرانی توصیف کردند. به گفته آنها، پس از عبور از بحران جنگ، اکنون «جنگ دیگری» با دولت و بانک مرکزی آغاز شده است که رشد این بخش مهم از اقتصاد کشور را با چالشهای جدی مواجه کرده است.
«رضا الفتنسب»، رییس اتحادیه کسبوکارهای مجازی، با اشاره به مشکلات پلتفرمهای آنلاین خرید و فروش طلا، دولت را منشا اصلی چالشها دانست. او گفت: «از اسفند سال گذشته ضوابط پلتفرمهای طلا را تصویب و به اتاق اصناف ارایه کردیم، اما با گذشت ماهها هنوز اتفاقی نیفتاده است.» به گفته الفتنسب، دولت با وارد کردن ذینفعان دیگر مانند بورس، عملا تصمیمگیری را غیرممکن کرده و مجوز فروش آنلاین طلا را محدود کرده است. او این وضعیت را مصداق «جنگ با دولت» توصیف کرد و گفت: «فکر میکنم این شفافیت کسبوکارهای دیجیتال است که آقایان را اذیت میکند.»
بانک مرکزی در سودای نظارت بر کل اقتصاد دیجیتال
یکی از محورهای اصلی این نشست، انتقاد از شیوهنامه جدید بانک مرکزی برای رسیدگی به تخلفات پذیرندگان بود. «نیما قاضی»، رییس انجمن تجارت الکترونیک تهران، در این باره گفت: «بانک مرکزی با این شیوهنامه جدید میخواهد همزمان نقش قانونگذار، مجری، ناظر و رسیدگیکننده به تخلفات را خودش به تنهایی انجام دهد.»
او با اشاره به یکی از بندهای این آییننامه که هرگونه استفاده از ابزارهای پرداخت برای فعالیتهای مغایر با قوانین کشور را تخلف میداند، افزود: «این یعنی بانک مرکزی عملا خود را ناظر کل اقتصاد دیجیتال و اکوسیستم پرداخت معرفی کرده است، بدون آنکه نظارت مستقلی بر عملکرد خودش وجود داشته باشد.» این تمرکزگرایی بیسابقه، نگرانیهای جدی را در میان فعالان این حوزه ایجاد کرده است.
جریمه برای برخی پرداختیارها
خبر جریمه برخی پرداختیارها یکی دیگر از موضوعات داغ این نشست بود. «رضا قربانی»، از فعالان حوزه فینتک، با بیان این خبر گفت: «تنظیمگر با پلتفرمهای رمزارزی مثل دشمن رفتار میکند.»
«مهدی شریعتمدار»، مدیرعامل «جیبیت» که یکی از شرکتهای جریمهشده است، روند رسیدگی را ناعادلانه خواند و گفت: «در جلسه دفاع، قاضی و شاکی تقریبا یکی بودند. این رویکرد برای درس عبرت سایرین اتخاذ شده است.» او تاکید کرد که این جریمه سنگین در حالی صادر شده که بسیاری از اتهامات وارد نبوده و دفاعیات آنها شنیده نشده است. این اتفاق در شرایطی رخ میدهد که دولت قصد دارد وامی به همین مبلغ را برای جبران خسارت کسبوکارهای آسیبدیده از جنگ اختصاص دهد؛ تناقضی که از نظر فعالان اقتصادی بسیار عجیب است.
در این نشست، «عباس آشتیانی»، رییس کمیسیون بلاکچین نظام صنفی رایانهای، به مهاجرت نخبگان دیجیتال اشاره کرد و گفت: «در کشورهای همسایه از امارات تا ترکیه برای اقتصاد دیجیتال ایران فرش قرمز انداختهاند.»
«افشین کلاهی» نیز نگاه سیاستگذار را «امنیتی» به جای «رفاهمحور» دانست که مانع اصلی توسعه است. فعالان این حوزه متفقالقول بودند که بدون تغییر رویکرد دولت و ایجاد فضای گفتگو، این صنعت جوان و پویا که پتانسیل بزرگی برای اقتصاد کشور دارد، با خودتحریمی و محدودیتهای داخلی از بین خواهد رفت.